Inzicht in gastro-intestinale poliepen: een overzicht van de spijsvertering

2. Soorten gastro-intestinale poliepen

Er kunnen verschillende soorten poliepen in het maag-darmkanaal ontstaan, elk met unieke kenmerken en kankerrisico's:

• Adenomateuze poliepen (adenomen): Dit zijn de meest voorkomende poliepen in de dikke darm en kunnen zich ontwikkelen tot colorectale kanker. Adenomen worden ingedeeld in tubulaire, villus- of tubulovilleuze subtypen, waarbij villus-adenomen het hoogste risico op kanker hebben.

• Hyperplastische poliepen: Deze poliepen zijn over het algemeen klein en komen vaak voor in de dikke darm. Ze hebben een laag kankerrisico. Grote hyperplastische poliepen, vooral aan de rechterkant van de dikke darm, kunnen echter een licht verhoogd risico hebben.

• Ontstekingspoliepen: Deze komen vooral voor bij mensen met inflammatoire darmziekten (IBD), zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Ontstekingspoliepen zijn meestal goedaardig, maar kunnen wijzen op een langdurige ontsteking in de dikke darm.

• Hamartomateuze poliepen: Deze poliepen komen minder vaak voor en kunnen voorkomen als onderdeel van genetische syndromen zoals het syndroom van Peutz-Jeghers. Hoewel ze meestal goedaardig zijn, kunnen ze soms het risico op kanker verhogen.

• Fundusklierpoliepen: Deze poliepen bevinden zich in de maag en zijn meestal klein en goedaardig. Bij mensen die langdurig protonpompremmers (PPI's) gebruiken, kan er echter een toename van fundusklierpoliepen optreden, hoewel het risico op kanker laag blijft.

3. Oorzaken en risicofactoren

De exacte oorzaak van gastro-intestinale poliepen is niet altijd duidelijk, maar er zijn verschillende factoren die de kans op het ontstaan ​​ervan kunnen vergroten:

• Genetica: Familieanamnese speelt een belangrijke rol bij het ontstaan ​​van poliepen. Genetische aandoeningen zoals familiaire adenomateuze polyposis (FAP) en het Lynch-syndroom verhogen het risico op colorectale poliepen en kanker op jongere leeftijd.

• Leeftijd: Poliepen komen vaker voor bij mensen boven de 50. Het risico op adenomateuze poliepen en colorectale kanker neemt toe met de leeftijd.

• Leefstijlfactoren: Een dieet met veel rood of bewerkt vlees, obesitas, roken en overmatig alcoholgebruik worden allemaal in verband gebracht met een verhoogd risico op poliepvorming.

• Ontstekingsaandoeningen: Chronische ontsteking van het maag-darmkanaal, die vaak wordt gezien bij aandoeningen zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, kan bijdragen aan de ontwikkeling van poliepen.

• Medicijngebruik: Langdurig gebruik van bepaalde medicijnen, zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) en PPI's, kan het risico op bepaalde soorten poliepen beïnvloeden.

4. Symptomen van gastro-intestinale poliepen

De meeste poliepen, vooral de kleine, zijn asymptomatisch. Grotere poliepen of poliepen op bepaalde locaties kunnen echter symptomen veroorzaken, waaronder:

• Rectale bloedingen: Bloed in de ontlasting kan het gevolg zijn van poliepen in de dikke darm of het rectum.

• Verandering in de stoelgang: Grotere poliepen kunnen leiden tot constipatie, diarree of een gevoel van onvolledige stoelgang.

• Buikpijn of ongemak: Hoewel zeldzaam, kunnen sommige poliepen lichte tot matige buikpijn veroorzaken als ze een deel van het maag-darmkanaal blokkeren.

• Bloedarmoede: Poliepen die langzaam bloeden, kunnen leiden tot bloedarmoede door ijzertekort, wat vermoeidheid en zwakte tot gevolg heeft.

Omdat de symptomen vaak subtiel of afwezig zijn, is routinematige screening, vooral op colorectale poliepen, van cruciaal belang voor vroege detectie.

5. Diagnose van gastro-intestinale poliepen

Er zijn verschillende diagnostische hulpmiddelen en procedures waarmee gastro-intestinale poliepen kunnen worden opgespoord, vooral in de dikke darm en de maag:

• Colonoscopie: Een colonoscopie is de meest effectieve methode voor het opsporen en verwijderen van poliepen in de dikke darm. Het maakt directe visualisatie van het slijmvlies van de dikke darm en het rectum mogelijk, en eventuele poliepen kunnen meestal tijdens de procedure worden verwijderd.

• Endoscopie van de bovenste darm: Bij poliepen in de maag of het bovenste deel van het maag-darmkanaal wordt een endoscopie van de bovenste darm uitgevoerd. Hierbij wordt een flexibele buis met camera via de mond ingebracht om de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm in beeld te brengen.

• Sigmoïdoscopie: Deze procedure onderzoekt het onderste deel van de dikke darm, het sigmoïd. Het kan poliepen in de endeldarm en het onderste deel van de dikke darm opsporen, maar het bovenste deel van de dikke darm wordt niet bereikt.

• Ontlastingsonderzoek: Bepaalde ontlastingsonderzoeken kunnen sporen van bloed of afwijkende DNA-markers detecteren die verband houden met poliepen of colorectale kanker.

• Beeldvormend onderzoek: CT-colografie (virtuele coloscopie) kan gedetailleerde beelden van de dikke darm en het rectum opleveren. Hoewel poliepen hiermee niet direct verwijderd kunnen worden, kan het een niet-invasieve optie zijn.

6. Behandeling en beheer

De behandeling van gastro-intestinale poliepen hangt af van het type, de grootte, de locatie en het potentieel voor maligniteit:

• Poliepectomie: Deze procedure is de meest voorkomende behandeling voor het verwijderen van poliepen tijdens een colonoscopie of endoscopie. Kleine poliepen kunnen worden verwijderd met een lus of tang, terwijl grotere poliepen mogelijk geavanceerdere technieken vereisen.

• Chirurgische verwijdering: In zeldzame gevallen waarin poliepen erg groot zijn of niet endoscopisch verwijderd kunnen worden, kan een operatie noodzakelijk zijn. Dit komt vaker voor bij poliepen die geassocieerd worden met genetische syndromen.

• Regelmatige controle: Bij patiënten met meerdere poliepen, een familiegeschiedenis van poliepen of specifieke genetische aandoeningen worden regelmatige vervolgcolonoscopieën aanbevolen om te controleren op nieuwe poliepen.